Định hướng nghề nghiệp – kẻ thù số một của những tháng ngày sinh viên tươi đẹp, ăn chơi nhảy múa, không lo nghĩ, là thứ mông lung nhất trong cuộc đời của rất nhiều bạn sinh viên. Sẽ thật tuyệt nếu bạn có được định hướng ngay từ thời sinh viên, nhưng nếu bạn chưa có thì đừng quá lo nhé, có lẽ bạn chưa gặp đúng người thôi!
Nhân dịp buổi tối chủ nhật giữa SG tâm dịch đang chuẩn bị thiết quân lập và đang nợ cả đống slide phải trả sếp, mình ngồi viết ra vài dòng tâm sự với mọi người về “chuyện nghề” của bản thân mình, vừa để cho mọi người có câu chuyện cho mọi người đọc đỡ chán thay vì phải đọc hàng loạt tin covid, vừa hy vọng nó sẽ có ích với bạn nào đang suy nghĩ không biết sau này mình làm gì, và cũng vừa là dịp để mình tự nhìn lại bản thân sau hơn 1 năm chính thức ra trường và đi làm.
Hiện tại thì mình đang làm việc tại một trong những start-up khá nổi bật trong lĩnh vực E-commerce (Thương mại điện tử) ở SG, nhưng bản thân mình thì dành 4 năm đại học ở ĐH Ngoại Thương ngoài Hà Nội cơ.
Hehe nghe đến đây chắc một số bạn sẽ tưởng tượng đến hình ảnh sinh viên FTU học giỏi, tự tin, năng động, ra trường lương ngàn đô như báo chí hay nói đúng không =))))))))) Mình khác hoàn toàn nhá: 4 năm đại học không tham gia hoạt động ngoại khóa CLB, không có giải thưởng cuộc thi sinh viên nào, GPA thì gần như bét lớp (à mình không đến mức học lại cả đống môn nhá, chỉ là lớp mình siêu nhiều cao thủ GPA cao chót vót, nên mình ở mức trên dưới trung bình thì bét là đúng rồi 
Nên là lúc tốt nghiệp thì mình là bằng Khá thôi, nhưng hiện tại mình hoàn toàn tự hào về công việc mình đang có so với những bạn đồng trang lứa của mình: Được làm việc trong ngành TMĐT đang tăng trưởng chóng mặt với tiềm năng học hỏi vô cùng lớn, đồng hành cùng mình là những anh chị C-level từng có nhiều kinh nghiệm ở các tập đoàn Đa Quốc Gia lớn, được tham gia những dự án quy mô tương đối lớn với các đối tác và các client hàng đầu trong ngành/lĩnh vực của họ cơ.
Thu nhập thì không được “ngàn đô” như rất nhiều bạn FTU khác đâu, nhưng cũng vừa đủ mình sống tương đối ổn ở giữa SG đắt đỏ mà không cần hỗ trợ từ bố mẹ ở quê nữa. Nhưng quan trọng nhất là mỗi ngày mình bắt đầu công việc với những thử thách thú vị và chưa có nhiều tiền lệ, vì ngành ecom còn rất mới và non trẻ tại Việt Nam mà.
Lan man thế, chứ quay trở lại chuyện mình đi hành trình từ điểm xuất phát ở trường ĐH cho đến hiện tại như nào, thì để mình kể cho các bạn nghe nhá.
Câu chuyện định hướng của mình hồi năm nhất…
Giống như rất nhiều bạn khác, bố mẹ mình cũng là người đóng vai trò chính định hướng trường và ngành học cho mình. Hồi ấy 2016 thi xong ứng tuyển vào FTU, thấy khoa Kinh tế đối ngoại điểm cao nhất nên chọn cho mình luôn chứ bản thân có được chọn đâu 
Nghe để biết chứ mình cũng chẳng quan tâm về lĩnh vực XNK này, hay bất cứ ngành nghề nào khác, vì hồi năm nhất mối quan tâm lớn nhất của mình là…game 
“Peer Pressure” – Áp lực từ các bạn đồng trang lứa vào năm 2
Đầu năm 2, mình bắt đầu gặp một cái gọi là “Peer pressure” – bạn nào học ở FTU nói riêng hay các trường lớn nói chung thì chắc sẽ nghe đến cụm từ này, khi mà xung quanh mình có quá nhiều người giỏi, tham gia hoạt động năng nổ, thậm chí có bạn ngay từ đầu năm 2 đã được các tập đoàn lớn để ý đến cơ.
Mình thì không bị ám ảnh đến Peer pressure, nhưng cũng đủ ý thức để thúc bản thân bớt game lại và tìm hiểu về việc chọn ngành chọn nghề. Hồi ấy “Marketing” đang là từ khóa siêu hot, mấy bạn “sang xịn mịn” ở FTU hồi đó đều dính dáng ít nhiều tới Marketing 
Nên là từ hồi giữa năm 2 cho đến đầu năm 3 ĐH, mình có thử làm intern cho bộ phận Marketing ở 2 công ty Tech ngoài HN, với mức hỗ trợ chỉ khoảng 1-2tr đồng/tháng thôi. Cả hai chỗ mình đều nghỉ sau khoảng 6 tháng vì cùng một lý do: Chán.
Mình không chán Marketing, nó rất hay, nhưng mình chán việc mà mình phải làm hàng ngày tại các công ty đó, khi các sếp dành ít thời gian giải thích mọi thứ cho mình, rồi mọi thứ mình làm vô cùng lắt nhắt, không thú vị, lặp đi lặp lại,…Nhưng tệ hơn cả là mình không thấy những gì mình đang làm cống hiến cho kết quả chung của công ty như nào…
Sau này mình nhìn lại mới thấy là do mình không có một định hướng tốt trước khi bắt đầu các công việc đó. Mình chỉ cam kết đi theo một khoảng thời gian mà mình hứa với các công ty (tầm 6 tháng thực tập), chứ không đi theo một mục tiêu cụ thể nào đó.
Bước ngoặt vào đầu năm 3…
Và đầu năm 3, bước ngoặt lớn nhất thời ĐH của mình đã xảy ra. Qua lời rủ của một anh đồng nghiệp cũ ở công ty đầu tiên mình làm, mình tham gia một dự án xã hội liên quan tới mảng giáo dục. Hồi ấy cả team đặt mục tiêu là trong 3 tháng đạt được 100,000 traffic cho website cùng rất nhiều mục tiêu khác, chứ không phải mục tiêu kiếm tiền.
Và khoảnh khắc gần như thay đổi bản thân mình chính là lúc mình gặp được anh lead trong nhóm dự án đó, người có hơn 5 6 năm kinh nghiệm đi làm ở các công ty lớn rồi – Đó chính là anh Hưng Lưu – founder của CareerPrep
Anh Hưng đi cùng với mọi người trong dự án từ lúc nó còn sơ khai ở mức ý tưởng, hướng dẫn mọi người cách đặt mục tiêu, chia giai đoạn, triển khai các đầu việc và đo lường hiệu quả,… Anh Hưng đã chia sẻ rất nhiều về kiến thức thị trường lao động cho mọi người trong team. Bản thân mình còn một vài lần chia sẻ với anh Hưng về những khó khăn của bản thân, rồi một số dự định tương lai của bản thân để được nghe anh tư vấn free cho (đang làm dự án cùng nhau cơ mà hehe).
Rồi dự án kết thúc sau 4 tháng vì mỗi người một việc nên không ai còn tham gia được nữa, mọi người cũng rất cố gắng làm gần như full-time mà không có đồng tiền nào. Nhưng những cái mình nhận về thì quý giá hơn rất nhiều so với những đồng tiền mà 2 công ty trước trả cho mình – đó là sự định hướng.
Nó không chỉ đến từ việc mình biết bản thân mình hợp với cái gì, mà còn là việc ngoài thị trường họ đang thực sự cần cái gì từ ứng viên.
Ngày trước, những gì anh Hưng chia sẻ cũng chỉ ngắn ngủi và không được hệ thống theo hành trình tìm việc của một bạn sinh viên (vì là vướng mắc chỗ nào mình mới hỏi hoặc là có tips nào hay ho anh ấy mới chia sẻ). Tuy nhiên, bây giờ, vì quá nhiều bạn yêu cầu nên anh Hưng đã dành thời gian để tạo ra một series khóa học trang bị bài bản kiến thức và kỹ năng cho các bạn trẻ luôn. Anh cũng thường xuyên tổ chức các buổi chữa CV trực tiếp, phỏng vấn thử 1-1 để giúp các bạn tự tin hơn khi đối mặt với nhà tuyển dụng. Các bạn quan tâm và mong muốn apply vào công việc yêu thích thì có thể tìm hiểu nhé
Quay trở lại câu chuyện của mình, vào thời điểm mình kết thúc dự án, mình đã biết mình sẽ theo một chuyên môn được gọi là “Quản trị dự án” – Project Management. Vì nó vui lắm các bạn ạ, được học tư duy giải quyết vấn đề và đi giải quyết một bài toán nào đó thú vị, và mỗi một dự án thường sẽ không cái nào giống cái nào, ít hay nhiều. Mình nhận ra là vì bản thân cũng từng hứng thú với việc chơi game, mà đã chơi một ván game là chúng ta luôn phải tìm lời giải cho một thử thách nào đó.
Thêm vào đó, chúng ta đang sống trong một thời đại mà công nghệ đang thay đổi cuộc sống của chúng ta quá nhanh. Và mình tin rằng càng nhiều thay đổi trong cuộc sống, sẽ có càng nhiều bài toán, thử thách mới lạ được sinh ra. Và mỗi vấn đề mới được sinh ra thì đều cần những người ngồi giải quyết nó. Nên mình cho rằng xã hội chắc chắn sẽ có nhu cầu cho việc làm này.
Từ khi mình có được cái định hướng vô cùng quan trọng đó, mình đã không còn trải nghiệm mọi thứ một cách ngẫu nhiên như hồi những năm đầu học ĐH nữa, mà mình đã có chiến lược rõ ràng hơn cho nó: Biến mọi thứ trong cuộc sống mình thành những “dự án” và tìm cách giải quyết nó một cách khoa học và hiệu quả nhất.
Từ việc làm khóa luận, cho tới công việc full-time đầu tiên của mình là làm Marketing cho một công ty nhỏ làm Ecommerce-logistics ở HN, cho tới cả việc…chọn mua laptop để đi làm, mình đều biến nó thành một dự án với việc đặt ra các mục tiêu, tiêu chí thành công, chia giai đoạn (phasing) và thực thi, y hệt như hồi anh Mentor đầu đời của mình có dạy.
Để rồi lúc mình nghỉ việc ở công ty full-time đầu đời và ứng tuyển vào chương trình của start-up lớn trong SG, mình đã cháy hết mình với các vòng thi của họ, tận dụng hết những kinh nghiệm trong việc giải quyết vấn đề mà mình tích lũy từ hồi làm dự án nhỏ với anh mentor năm xưa…
Lúc ứng tuyển và nam tiến thành công, được onboard thì mình vui lắm, vì tỷ lệ chọi của chương trình lúc đó là 7/1200 hồ sơ, và những người mà mình đồng hành ngoài các anh chị sếp siêu giỏi và nhiều kinh nghiệm, còn là các bạn đồng trang lứa có xuất phát điểm rất khủng, từ thủ khoa trường này, giải nhất cuộc thi sinh viên trường kia, cho đến những người đã từng làm ở các tập đoàn lớn, lòi ra mỗi mình toàn từng làm ở công ty bé, điểm GPA và giải thưởng thì chả có gì.
Mình nghĩ, quan trọng nhất ở đây không phải là bản thân mình có tố chất gì quá giỏi giang (vì thực tế ở ngay trường, ngay lớp mình đã có rất nhiều người xuất sắc hơn mình nhiều), mà quan trọng là mình đã được định hướng đúng, từ việc bản thân mình giỏi gì, yếu ở đâu, và xã hội cần gì.
Và mọi trải nghiệm của mình sau khi được định hướng trở nên ý nghĩa hơn rất nhiều, vì khi mình đã biết mình muốn đi con đường nào rồi, lúc đó chúng ta sẽ chỉ suy nghĩ xem làm sao để đi nhanh trên con đường đó thôi, chứ đâu phải suy nghĩ là chọn đường nào để đi nữa đúng không?
